Het nut van organisatieopstellingen voor OR’en
Door: Charlotte Muller
Binnen een OR zijn er verschillende dynamieken: onderling tussen de leden, maar ook tussen de OR en de bestuurder. We zien dat zowel bestuurders als OR’en zich graag serieus inzetten voor een verbetering van de samenwerkingsrelatie. Maar in plaats van dichter bij elkaar te komen, is het soms eerst beter wat afstand te nemen van de situatie. Daarvoor gebruik je een organisatieopstelling. Ik vertel je hoe dat werkt.
De organisatieopstelling
Hoe werkt zo’n organisatieopstelling? In het kort: je maakt bepaalde patronen en gewoontes van een organisatie of een systeem zichtbaar. Ik hoor je vragen: hoe dan? Door mensen of bepaalde situaties in de ruimte te plaatsen of de verhoudingen ten opzichte van elkaar op papier te tekenen. De verhoudingen krijg jij letterlijk voor je te zien. Zo ontdek je wat er in het gedrag veranderd kan worden om de dynamiek te verbeteren.
Dat werkt bijvoorbeeld zo: de relatie tussen de OR en bestuurder is niet optimaal. Er is meer strijd dan dialoog. Teken jezelf, de andere OR-leden en de bestuurder eens. Waar staat de bestuurder ten opzichte van jou? Zet je hem letterlijk boven jezelf neer? En wat betekent dat? Door het daadwerkelijk op papier te zien, krijg je er een gevoel bij. En ontdek jij waar de bestuurder beter op zijn plek zou staan, zodat jullie wel als gelijkwaardige partners een gesprek voeren.
Plaatsen in de ruimte
Misschien nog effectiever dan de situatie tekenen, is het plaatsen van mensen in de ruimte, gewoon op het kantoor bijvoorbeeld. Een bestuurder hoeft daarvoor niet direct fysiek aanwezig te zijn. Kies één OR-lid die de rol van bestuurder inneemt en plaats hem in de ruimte. Evenals de andere OR-leden. Staat de bestuurder helemaal in een hoek? Dan voelt diegene daar wat bij, ondanks dat het maar een rol is. Samen denken jullie na over waar hij liever staat, zodat het gelijkwaardig voelt.
Zet de stappen écht
Voelt de bestuurder zich beter naast een OR-lid? Dan is het tijd om stappen te zetten om dat daadwerkelijk te realiseren. Iedereen ondervindt namelijk snel wat die verandering teweegbrengt in de dynamiek. En als de bestuurder zich een stuk rustiger voelt op een andere plek, wat betekent dat dan voor jullie gedrag? Wat pakken jullie voortaan anders aan om hem op deze plek te laten staan?
Met de tekening of het plaatsen van personen in de ruimte wordt de dynamiek letterlijk zichtbaar. Een OR-lid zet zichzelf ergens neer en een collega een stuk daarboven, naast de leidinggevende. Wat betekent dat voor de relatie? En wat zou er voor jou veranderen als je deze persoon naast je zet? Voel jij je dan prettiger op de werkvloer of gelijkwaardiger? Ontdek het door het dus letterlijk te zien.
Ervaring leert
De situatie met de bestuurder is één voorbeeld waar organisatieopstellingen helpen. Ook als de onderlinge dynamiek in de OR beter kan, helpt deze tool. Het idee is dat iemand de situatie daadwerkelijk ervaart in plaats van het alleen te analyseren door erover te praten. Voel wat er gebeurt als iemand een andere plek inneemt, bijvoorbeeld dat er meer rust komt. Je leert wat jij moet veranderen om de juiste dynamiek vast te houden.
