Welke rechten heeft de OR op het gebied van arbo?
De arbo is een van de belangrijkste onderwerpen waar OR’en zich over mogen buigen. Je bent overlegpartner voor de directie. Dat is in de WOR en de Arbowet geregeld. Jouw ondernemingsraad heeft niet alleen rechten, maar ook de verantwoordelijkheid om actief mee te denken. En de taak om samen te werken met de bestuurder.
Breng een samenwerking tot stand
Veel OR’en weten helemaal niet wat hun rechten en plichten op het gebied van arbo zijn. En vaak zit de directie er in eerste instantie niet om te springen dat de OR zich bemoeit met de arbeidsomstandigheden. Ze zien de OR vooral als een remmende factor die weinig toegevoegde waarde biedt. Herken je dat? Tijd om de rollen om te draaien.
Maak het constructief
Jouw rechten ‘claimen’, werkt vaak averechts. Ga dus niet op je strepen staan, maar start een constructief gesprek. Maak liever jouw meerwaarde duidelijk aan de bestuurder. Zo staan alle OR-leden dagelijks met twee voeten in de praktijk. Dat maakt dat jullie directe, waardevolle input kunnen leveren die de bestuurder helpt bij het evalueren en verscherpen van het huidige arbobeleid.
Enkele zaken waar jullie OR over mee mag praten:
-
Overlegrecht over de BHV
-
Instemmingsrecht op alle regelingen op het gebied van arbo, zoals het bedrijfsnoodplan of de vakantieregeling
-
Adviesrecht op belangrijke technologische ontwikkelingen
Ga om tafel
Maar hoe doe je dat dan, zo’n constructief gesprek? Stap één is om jezelf te presenteren als volwaardig gesprekspartner. Neem jezelf als OR serieus. Dan doet de directie dat ook. Ga om tafel met de directie, arbodienstverlener, hrm en alle andere sleutelfiguren in jouw organisatie. Verzamel alle uitgangspunten over de arbo en zorg dat ieders positie helder is. Geef vervolgens niet alleen tegengas, maar bied een gulden middenweg als oplossing.
Bereid jezelf goed voor
Uiteraard is het belangrijk om tijdens dit gesprek beslagen ten ijs te komen. Onderzoek welke arbeidsomstandigheden relevant zijn voor jouw organisatie. En leer alle spelers in het spel kennen. Wat voor leidinggevende lagen zijn er? En wie is er verantwoordelijk voor wat? Welke regelingen zijn er getroffen? Breng het allemaal in kaart.
Kies speerpunten op het gebied van arbo
Arbo is ontzettend omvangrijk. Het is dan ook niet mogelijk om alle onderwerpen in jouw organisatie te behandelen. De faciliteiten zijn beperkt en je moet schipperen met jouw tijd. Stel daarom prioriteiten en kies als ondernemingsraad maximaal twee arbothema’s waar jullie je op gaan richten. Enkele belangrijke onderwerpen zijn bijvoorbeeld PSA, RI&E en ziekteverzuim.
Ziekteverzuim en PSA
Artikel 3 van de Arbowet verplicht jullie om beleid te ontwikkelen op het gebied van psychosociale arbeidsbelasting (PSA). Ook het ziekteverzuimbeleid valt onder het instemmingsrecht van jullie OR. Dat bestaat uit twee onderdelen: preventief en beheersmatig. Het verzuimbeleid blijft vaak steken op een verzuimprotocol en het re-integratieproces. Terwijl het veel effectiever is om je te richten op preventie. Want wanneer er een structureel probleem in het bedrijf is, blijft het anders dweilen met de kraan open.
RI&E
De ondernemingsraad is het enige instituut dat controleert of de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) deugt. Het is daarom belangrijk dat jullie al in het voorproces betrokken zijn. Stel jezelf de volgende drie vragen:
- Past de gebruikte methodiek bij onze organisatie en arboproblematiek?
- Worden alle relevante risico’s in kaart gebracht? Onderzoek of er voldoende diepgaand wordt gekeken en houd iedereen bij de les. Als je jouw productiebedrijf stilzet op het moment van de RI&E dan krijg je bijvoorbeeld geen volledig beeld van de risico’s.
- Welke risico’s komen terug in het Plan van Aanpak? Het zal niet de eerste keer zijn dat een bedrijf ervoor kiest om een aantal dure of lastige adviezen weg te laten. Houd dus een vinger aan de pols!
Waar je op moet letten
De oorzaak van verzuim kan in de organisatie zelf zitten. Denk aan factoren als een verkeerde stijl van leidinggeven of een slechte werksfeer. Toch gaat dit er bij veel directies niet in. Vaak wordt er gedacht dat het juist aan de medewerkers zelf ligt. Het is dus aan jouw OR om de directie van het tegendeel te overtuigen.
Hang de peilstok in jouw organisatie
Jouw directie heeft geen boodschap aan vermoedens of geruchten. Een goed gesprek over arbo vereist daarom een gedegen voorbereiding. Je hoeft niet alles zelf te onderzoeken. Maak juist gebruik van de informatie die al aanwezig is binnen de organisatie. Vraag alle relevante documenten die je je kunt bedenken op: het ziekteverzuimbeleid, contract met arbodienstverleners, Plan van Aanpak en de arbobeleidsverklaring. Alles wat een globaal beeld kan scheppen van de huidige situatie.
Ga in gesprek
Vervolgens ga je in gesprek met alle relevante personen binnen jouw organisatie. Denk aan de arbocoördinator, preventiemedewerker of veiligheidsdeskundige. Laat hen uitleggen hoe het arbosysteem werkt en hoe het opgebouwd is. Nog steeds gaat het om een algemeen beeld van de situatie.
Gebruik de kennis die in jouw organisatie aanwezig is. Ga in gesprek met de experts en laat hen uitleggen hoe arbo in jullie organisatie vorm heeft gekregen.
Trechter de informatie
Als het goed is, heb je nu behoorlijk wat informatie verzameld. Ga nu na wie je kan helpen om die informatie te ordenen. Zoek naar sleutelfiguren op het gebied van arbo binnen de organisatie, zoals de preventiemedewerker. Of ga eens met de bedrijfsarts praten. Deze heeft een goed beeld van wat er speelt. Je zult merken dat je langzaam inzicht krijgt en verbanden begint te leggen.
Bespreek pijnpunten
Als je eenmaal weet waar het euvel zit, kun je in gesprek met de directie om samen toe te werken naar een oplossing. Doe dit opbouwend. Werk bijvoorbeeld voorafgaand aan het gesprek al een initiatiefvoorstel uit om dit probleem te verhelpen. Zo heeft de directie echt wat aan jou en creëer je blijvende meerwaarde voor de OR.
