Duurzaamheid en de OR
Door: Patrick Hüngens
“Meer doen, met minder” is hét sentiment van de laatste jaren. En dat is niet zonder reden. De wereldbevolking zou tegen 2050 namelijk 9,6 miljard mensen tellen, en met onze huidige levensstijl komen we daar flink grondstoffen voor tekort. Veel organisaties zetten duurzaamheid hoog op de prioriteitenlijst en ondernemen actie. De manier van werken verandert, en dat stelt werknemers – en daarmee de OR – voor nieuwe uitdagingen. De FNV stelde al eerder dat duurzaamheid daarom een vast agendapunt van de OR moet zijn. Hoe ga je hiermee aan de slag?
Een lange weg te gaan
In het klimaatakkoord van Parijs (2016) zijn afspraken gemaakt om de opwarming van de aarde te beperken. Landen en organisaties ondernemen sindsdien steeds meer om klimaatverandering tegen te gaan, maar er is ook nog een lange weg te gaan. Daarin spelen we samen – en in het bijzonder, de manier hoe we consumeren en produceren – een belangrijke rol. In SDG 12 zijn daarom doelen gesteld om consumptie en productie te verduurzamen.
Sustainable Development Goals voor een duurzame wereld
De Sustainable Development Goals (SDG’s) – ook bekend als de VN-doelstellingen – zijn in 2015 geformuleerde ‘werelddoelen voor duurzame ontwikkeling’. Pijlers voor een duurzame samenleving, waar we – als het goed is – in 2030 wereldwijd succes in hebben behaald. De SDG’s bieden handvaten en richtlijnen voor OR’en om bij te dragen aan een fijne werkomgeving. In deze reeks artikelen lichten we 5 SDG’s uit in relatie tot de OR.
Visie
Duurzame consumptie en productie kan zowel op grote als op kleine schaal bekeken worden. Op grote schaal gaat dat om zaken als het minimaliseren of compenseren van CO2-uitstoot door het nemen van politieke besluiten. Besluiten die op een hoger niveau genomen worden en die, afhankelijk van het type organisatie, idealiter in lijn zijn met de visie. Maar ook als duurzaamheid geen speerpunt van je organisatie is, word je anno 2022 geacht bewust te zijn van de grondstoffen en middelen die je als organisatie gebruikt.
Stel je je als OR daar kritisch naar op. Dat begint bij informatie opvragen: om mee te kunnen beslissen moet je immers eerst de stand van zaken weten. Vraag eens naar het meerjarig duurzaamheidsplan, of de stappen die genomen worden om bedrijfsvoering te verduurzamen. Je kunt daarbij denken aan het inzetten van groene energie en het plaatsen van zonnepanelen, maar ook aan het verduurzamen van de bestelbusjes en leaseauto’s. Is de ondernemer zich ervan bewust waar de grondstoffen die gebruikt worden vandaan komen, en hoe leveranciers hun halffabricaten produceren? Ga het gesprek aan en vraag door, zodat het duidelijk wordt dat je als OR serieus bezig bent met het klimaat en duurzaamheid. Sturing bieden en advies geven zijn dan logische vervolgstappen.
Wat zegt de wet?
In artikel 28 van de WOR is opgenomen dat de ondernemingsraad naar vermogen de zorg van de onderneming voor het milieu moet bevorderen. Daartoe behoort het treffen of wijzigen van beleidsmatige, organisatorische en administratieve voorzieningen in verband met het milieu.
Begin ‘klein’
Ook op kleine schaal valt in de meeste organisaties nog veel te halen. Zo verkleinen steeds meer bedrijven hun CO2-voetafdruk door te switchen naar een vleesvrije bedrijfskantine. Hoewel dat een grote impact op het milieu heeft, roept het ook bij sommige werknemers weerstand op. Voor de OR is weerstand in zo’n situatie een mooie opening om het gesprek met de medewerkers aan te gaan. Waar komt de reactie vandaan? Of, in dit geval, welke vegetarische, veganistische of duurzamere producten vallen wél in de smaak? Ga samen op zoek naar een situatie waarin iedereen zich gezien en gehoord voelt.
“In één keer een U-bocht maken is niet nodig. Maar nadenken hoe je de geesten rijp maakt voor een geleidelijke overgang én daarover het gesprek voeren in de onderneming – met zowel de ondernemer als de achterban – is wel zo goed.”
Een klimaatverantwoorde lunch is slechts één van de vele onderwerpen waar je je als OR mee bezig kunt houden. Denk bijvoorbeeld ook eens aan het papier waar (al dan niet dubbelzijdig) op geprint wordt, de lampen die onnodig aanblijven in een lege ruimte of het scheiden van afval. Kleine stapjes in de goede richting, waar de OR wederom niet volledig verantwoordelijk voor is, maar wél toezicht op houdt.
Als OR is het je plicht om bij te dragen aan een goede en veilige werkomgeving. Daarin mag aandacht voor het milieu niet achterblijven. Duurzaamheid kent veel facetten en is voor OR’en een complex onderwerp. We helpen je daarom graag op weg.
