Mijn favoriete kiesstelsel voor OR-verkiezingen
Door: Wieteke Krol
Jullie hebben besloten om een OR op te richten. Hartstikke leuk! Het is nu belangrijk dat de verkiezingscommissie op tijd begint met de voorbereidingen. En dat betekent een hoop praktisch geregel. Neem bijvoorbeeld de keuze voor het kiesstelsel. Er zijn twee systemen: het personen- of het lijstenstelsel. Ik leg jullie graag uit wat mijn voorkeur heeft en waarom.
Het lijstenstelsel
Dit kiesstelsel is vergelijkbaar met hoe we de Tweede Kamerverkiezingen inrichten: er zijn verschillende lijsten waar je uit kunt kiezen. Bijvoorbeeld een vakbonds- of organisatielijst. Het uitbrengen van voorkeurstemmen is bovendien mogelijk. Iedere lijst heeft zijn eigen standpunten en voorkeuren.
Het personenstelsel
In het personenstelsel brengt iedere kiesgerechtigde één of meerdere stemmen uit. Op iedere kandidaat kan één stem worden uitgebracht. Jullie organisatie legt in het reglement vast op hoeveel kandidaten de kiesgerechtigden mogen stemmen. Meestal zijn dit er evenveel als er zetels zijn in de OR.
Lees verder over dit onderwerp
De volgende keuze: integraal of kiesgroepen?
Welk kiesstelsel werkt het best?
Ik zal er maar eerlijk over zijn: ik ben geen fan van het lijstenstelsel. Iedere lijst heeft zijn eigen opvattingen en voorkeuren die zij vertegenwoordigen. Bij de start van de OR begin je in theorie al met een verdeeld team waar iedereen strijdt voor verschillende belangen. Dat staat naar mijn mening haaks op het idee van medezeggenschap, waar het juist draait om samenwerking en daarmee bijdragen aan de organisatie en al haar doelstellingen.
Een verschuiving
Terwijl ik dit schrijf, kijk ik naar een brief uit 1999. Het document is gericht aan gemeenten en raadt aan om het lijstenstelsel juist wel te gebruiken. Maar vandaag de dag stappen ook gemeenten steeds vaker van dit kiesstelsel af. Wellicht komt dit door de veranderende rol van de vakbonden. Vroeger was het essentieel dat er iemand van de vakbond in de OR vertegenwoordigd werd. Zij zagen er immers op toe dat de cao werd nageleefd.
Nu er steeds meer vakbondstaken op het bordje van de OR komen te liggen, is het minder nodig hen een gegarandeerde plek te geven. Bovendien: de vakbond komt op voor de belangen van medewerkers. De OR kijkt naar het bedrijf als geheel en focust op gemeenschappelijke belangen en doelen. Geen hakken in het zand, maar goed met elkaar door één deur kunnen. Dat is echt belangrijk.
