OR: “Laat het initiatiefrecht niet liggen”
Het adviesrecht en instemmingsrecht zijn de OR niet vreemd. Hiermee komt medezeggenschap tot leven. Maar als je het mij vraagt, bieden deze twee rechten vooral een reactieve manier van medezeggenschap. Daarom pleit ik voor het gebruiken van het initiatiefrecht. Een veelal ondergeschoven kindje bij veel OR’en, zo blijkt. Zonde! Het initiatiefrecht geeft bij uitstek zeggenschap op een proactieve manier. Dus neem een puntje van de stoel van de bestuurder in en oefen serieus invloed uit.
Voordelen van het initiatiefrecht
Dankzij het initiatiefrecht hoef je als OR niet te wachten tot de bestuurder met een plan komt en daar jullie advies of instemming over vraagt. Met het initiatiefrecht dien je ongevraagd een voorstel in over een onderwerp dat jullie belangrijk vinden. Het maakt jullie als OR proactief in plaats van reactief. Je bent de bestuurder als het ware een stap voor, in plaats van dat je achter hem aanloopt.
Ander pluspunt: het initiatiefrecht is een ideaal instrument om de OR en zijn activiteiten op de kaart te zetten. Met het complete voorstel dat jullie doen, positioneer je jezelf als serieuze speler. Je wint aan bekendheid en goodwill bij de achterban. Als een orgaan waar niemand omheen kan en ook als zeer waardevolle sparringpartner van de directie.
Zet de deur op een kier
In artikel 23 van de WOR staan jullie rechten en plichten uitgelegd, voor wat betreft het overleg met de bestuurder. Maar mijn advies aan jullie staat daar niet in. Leg – voordat je een prachtige initiatiefnota op papier zet – jullie idee in de week bij de bestuurder. Maak diegene enthousiast, nog voordat er een plan ligt. Heeft hij of zij er oren naar? Dan is de kans op een positief besluit groter. Is de bestuurder er pertinent op tegen en is de deur bij voorbaat potdicht? Bespaar je dan de moeite.
Compleet plan
Een compleet voorstel indienen vergt tijd en energie maar levert – als je de bestuurder weet te overtuigen – wel veel op. Je laat zien dat je proactief bent, dat je niet achter de feiten aanloopt en dat je op de hoogte bent van wat er speelt. Zet een goed verhaal op papier dat je met argumenten onderbouwt. Willen jullie na corona deels thuis blijven werken? Vertel dan waarom dit volgens jullie de productiviteit en resultaten ten goede komt. Zet de kosten en baten uiteen en neem de hoogte van de thuiswerkvergoeding erin op.
Hoe completer jullie plan, hoe groter de kans dat de bestuurder mee wil bewegen. Realiseer je dat hij of zij er ook baat bij heeft. Je neemt een deel van de taken van de bestuurder uit handen. Tegelijkertijd werken jullie aan de OR-doelen en -wensen.
Geen onderwerp te gek
Een nieuwe leaseautoregeling, een wijziging in de werktijden of een ander beoordelingssysteem. Als OR mag je op elke onderwerp het initiatiefrecht toepassen. Zoek je input voor ideeën? Snor dan de bedrijfsplannen op. Lees de begroting en het jaarplan. Verdiep je in de strategische visie van de bestuurder. Denk vooruit. Ziet de bestuurder een onderwerp over het hoofd? Dit kan aanleiding zijn voor een voorstel. En luister vooral ook goed naar de achterban. Wat zij tegenkomen op de werkvloer is waardevolle informatie voor jullie.
Het initiatiefrecht in stappen
- Leg jullie idee in de week bij de bestuurder. Voelt hij wat voor het plan? Dan weet je dat het de moeite van het uitvoeren waard is. De eerste stap is gezet.
- Zet het plan op papier. Maak een goed verhaal. Dus niet sec de inhoud van het initiatiefvoorstel, maar onderbouw het met argumenten, voorspellende resultaten en de kosten-baten.
- Dien het plan in. De bestuurder is nu verplicht om dit onderwerp te agenderen voor de volgende vergadering.
- Bespreek het plan tijdens de eerstvolgende bijeenkomst. De bestuurder neemt daarna een besluit.
- Is jullie plan afgewezen? Jammer, je kunt hier niet over procederen: volgende keer vooraf beter de visie van de bestuurder peilen. Zo kunnen jullie je kansen beter inschatten.
