Wat de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren betekent
De speciale status die ambtenaren genieten wordt voor velen teniet gedaan wanneer de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren doorgaat. Dit betekent dat zij voortaan soortgelijke rechten en plichten hebben als ‘normale’ werknemers in het bedrijfsleven, ook op het gebied van ontslag. De Eerste Kamer stemde hier op 8 november 2016 na meer dan 2,5 jaar gesteggel mee in. Het wetsvoorstel treedt op zijn vroegst op 1 januari 2020 in werking.
Een kort geding
Voordat het wetsvoorstel de status van wet krijgt, moet het eerst door de regering bekrachtigd worden. De ambtenarencentrales hebben een kort geding tegen de Staat aangespannen. Zij willen dat eerst open en reëel overleg met hen wordt gevoerd, voordat de regering het wetsvoorstel bekrachtigt. Op 17 november 2016 wees de rechter deze vordering echter af.
De voorzieningsrechter is het namelijk niet eens met het standpunt van de ambtenarencentrales dat de minister verplicht is tot overleg op grond van de ‘Regeling van het overleg met centrales van overheidspersoneel en sectorwerkgevers verenigd in de Raad voor het Overheidspersoneel’. Volgens hem is het verplichte overleg namelijk alleen van toepassen op wetvoorstellen van het kabinet en niet op een initiatiefwetsvoorstel zoals hier het geval is.
Geen voorkeurspositie meer
Ambtenaren worden met invoering van de wet ‘normale’ werknemers. Concreet betekent dit dat de regels van het private arbeidsrecht voortaan ook op hen van toepassing zijn. Ambtenaren worden niet langer aangesteld, maar krijgen eenzelfde arbeidscontract als in het bedrijfsleven. Overheden kunnen er bovendien zelf voor kiezen of ze een cao willen volgen en zijn vrij in de keuze voor vakbonden waarmee ze onderhandelen.
Ambtenaren blijven ambtenaren
Hoewel het wetsvoorstel een einde maakt aan veel onderdelen van het ambtenaarschap, verdwijnt de speciale status niet. Er blijven bijzondere regels van kracht voor bepaalde ambtenaren. Deze uitzonderingen worden voor onder meer geheimhoudingsplicht, het verbod om giften aan te nemen en de plicht om andere functies te melden. De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren geldt overigens niet voor alle overheidsmedewerkers. Onder andere politie, Kamerleden en rechters behouden hun huidige ambtelijke status. Dit om hen te behoeden voor politieke druk.
Wat betekent de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren?
Voorstanders kijken met de nieuwe regels uit naar extraatjes die in het bedrijfsleven al gemeengoed zijn. Uit een enquête onder 16000 ambtenaren blijkt dat 42,6 procent tegen het voorstel is. Tegenstanders richten zich vooral op de publiekrechtelijke rechtsbescherming die wordt gereduceerd tot privaatrechtelijke rechtsbescherming. Concreet betekent dit dat een ambtenaar bij ontslag of geschillen niet langer bezwaar kan maken bij de eigen werkgever of in beroep kan gaan bij de bestuursrechter.
