Financiën en strategie
(Mede)zeggenschap en financiën zijn nauw met elkaar verbonden. Zowel de ondernemingsraad (OR) als adviesraden spelen een belangrijke rol in financiële transparantie en verantwoord beleid. Zij kunnen invloed uitoefenen op besluiten die impact hebben op de financiële gezondheid van de organisatie en de belangen van medewerkers of stakeholders.
1. Financiële informatie en recht op inzage
Zowel de OR als adviesraden hebben recht op financiële informatie om hun rol goed te vervullen. Dit omvat:
- Jaarrekening, begroting en investeringsplannen: Inzicht in de financiële positie en toekomstplannen.
- Kostenbesparingen, reorganisaties en overnames: Wat zijn de gevolgen voor medewerkers of belanghebbenden?
- Toelichting van de directie: Regelmatige updates over financiële ontwikkelingen.
Hoewel adviesraden formeel minder wettelijke rechten hebben dan de OR, kunnen zij wél een belangrijke sparringpartner zijn en aandacht vragen voor financiële risico’s en kansen.
2. Adviesrecht bij financiële besluiten
Op basis van artikel 25 WOR heeft de OR adviesrecht bij belangrijke financiële beslissingen, zoals:
- Fusies, overnames en investeringen: Wat zijn de financiële gevolgen?
- Herstructureringen of verplaatsingen: Welke impact heeft dit op werkgelegenheid en de organisatie?
- Uitbesteding van werk: Leidt dit tot kostenbesparing of juist financiële risico’s?
Adviesraden kunnen eveneens invloed uitoefenen door tijdig financiële ontwikkelingen te signaleren en aanbevelingen te doen richting het bestuur of de directie.
3. Instemmingsrecht bij financiële regelingen (OR)
De OR heeft instemmingsrecht bij wijzigingen in financiële regelingen die medewerkers raken (artikel 27 WOR), zoals:
- Pensioenregelingen en arbeidsvoorwaarden
- Bonusstructuren en beloningsbeleid
- Reiskosten en vergoedingen
Adviesraden hebben geen formeel instemmingsrecht, maar kunnen wél adviseren over financiële regelingen, bijvoorbeeld vanuit het perspectief van stakeholders of maatschappelijke verantwoordelijkheid.
4. Controle op financiële gezondheid
Zowel de OR als adviesraden kunnen bijdragen aan financiële stabiliteit door:
- Financiële risico’s vroegtijdig te signaleren.
- Inzicht te krijgen in de verdeling van financiële middelen.
- Kritische vragen te stellen over begrotingen en investeringen.
Een sterke OR en een goed functionerende adviesraad helpen bij een gezonde balans tussen kosten, investeringen en de belangen van medewerkers en stakeholders.
5. Training en expertise
Omdat niet alle OR- en adviesraadsleden een financiële achtergrond hebben, is het slim om:
- Financiële trainingen te volgen.
- Een externe expert (bijv. een accountant of MZ-adviseur) te raadplegen.
- Regelmatig overleg te voeren met de financiële afdeling.
Zowel de OR als adviesraden hebben een waardevolle rol in de financiële (mede)zeggenschap. De OR kan formele rechten benutten om invloed uit te oefenen op financiële besluiten, terwijl adviesraden strategisch kunnen meedenken en adviseren. Door samen te werken en goed geïnformeerd te zijn, dragen beide organen bij aan een financieel gezonde en toekomstbestendige organisatie.
Wat jullie vraagstuk ook is, Patrick denkt mee
Patrick Hüngens, trainer en adviseur, helpt OR- en adviesraadsleden om meer inzicht te krijgen in de financiële en strategische aspecten van de organisatie. Met gerichte trainingen, advies en begeleiding zowel procesmatig als inhoudelijk zet je als adviesraad of OR stappen om je invloed te vergroten en effectiever mee te denken over financieel beleid en besluitvorming.
Organisatiestrategie en (mede)zeggenschap
De organisatiestrategie bepaalt de langetermijnkoers van een bedrijf en omvat beslissingen over groei, krimp, innovatie en marktpositionering. Medezeggenschap, via de ondernemingsraad (OR), biedt medewerkers de kans om invloed uit te oefenen op deze strategische keuzes.
- Brede inzichten: werknemers hebben vaak waardevolle praktijkervaring en inzichten in dagelijkse processen. Dit kan strategische beslissingen versterken.
- Draagvlak creëren: betrokken medewerkers zijn eerder bereid veranderingen te accepteren en uit te voeren.
- Risico’s signaleren: De OR kan mogelijke knelpunten en risico’s voor medewerkers vroegtijdig benoemen, bijvoorbeeld bij reorganisaties.
- Duurzame besluiten: Door de OR te betrekken, ontstaan evenwichtigere beslissingen die rekening houden met zowel bedrijfsbelangen als medewerkerswelzijn.
Waar heeft de OR advies- en instemmingsrecht bij organisatiestrategie?
Op strategisch niveau heeft de OR advies- en instemmingsrecht bij uiteenlopende onderwerpen. Denk aan ingrijpende wijzigingen in de organisatiestructuur tijdens reorganisaties en fusies, of bij veranderingen die de werkomgeving of werkzekerheid beïnvloeden, zoals verhuizingen of uitbesteding van werkzaamheden. Ook bij financiële besluiten, waaronder jaarrekeningen, begrotingen en grote investeringen, heeft de OR een adviserende rol. Daarnaast biedt de OR waardevolle input bij innovaties en automatiseringsprocessen die van invloed zijn op werkprocessen en werkgelegenheid.
Hoe kan de OR bijdragen aan de organisatiestrategie?
Actieve betrokkenheid van de OR bij strategische vraagstukken leidt tot betere besluitvorming, omdat verschillende perspectieven worden meegenomen. Het zorgt voor groter draagvlak onder medewerkers, wat de implementatie van veranderingen vergemakkelijkt. Bovendien draagt het bij aan een personeelsbeleid dat past bij de lange termijn visie van de organisatie. Medezeggenschap is daarmee niet alleen een wettelijke verplichting, maar vooral een strategische meerwaarde voor organisaties die willen groeien met oog voor hun medewerkers.
- Proactief meedenken: niet alleen reageren, maar ook zelf strategische thema’s aandragen.
- Goed voorbereid aan tafel: onderzoek cijfers, beleidsplannen en marktontwikkelingen.
- Onafhankelijk advies inwinnen: gebruikmaken van externe experts, bijvoorbeeld bij complexe financiële beslissingen.
- Communicatie met achterban: regelmatig peilen wat er leeft onder medewerkers en dit meenemen in strategische gesprekken.
Advies bij organisatieontwikkelingen
MZ Services ondersteunt advies- en ondernemingsraden inhoudelijk en procesmatig bij ingrijpende vraagstukken. We worden partner van de raad; we werken ons ‘in’ het dossier, houden rekening met de specifieke situatie en zorgen ervoor dat de raad binnen de context van de veranderingen een effectieve rol gaat spelen.